Chơi bóng rổ không quá phức tạp, nhưng để bắt đầu, người mới cần nắm vững các nguyên tắc cơ bản cùng những kỹ thuật thiết yếu. Bóng rổ là một môn thể thao nổi bật với tinh thần đồng đội, nơi hai đội đối đầu nhau với mục tiêu ghi điểm bằng cách ném bóng vào rổ được đặt ở độ cao 3,05 mét tính từ mặt đất.
Điều cơ bản trước khi chơi bóng rổ
Trước khi bước vào các kỹ thuật chi tiết, bạn cần hiểu rõ những yếu tố nền tảng như luật chơi, đội hình, vị trí, và thời gian thi đấu để có cái nhìn tổng quan về bóng rổ.
Luật chơi bóng rổ cơ bản
Để chơi bóng rổ hiệu quả, việc nắm rõ luật chơi là bước đầu tiên không thể bỏ qua. Decathlon đã có bài viết chuyên sâu về chủ đề này, bạn có thể tham khảo tại: . Dưới đây là tóm tắt 6 luật cơ bản mà người chơi cần tuân thủ để tránh vi phạm và mất điểm:
Luật Dẫn Bóng: Khi đã kiểm soát bóng, cầu thủ chỉ được chuyền hoặc ném bóng vào rổ, không được giữ bóng quá lâu.
- Luật 3 giây: Không được đứng trong khu vực cấm của đối thủ quá 3 giây khi bóng còn sống.
- Luật 5 giây: Khi bị kèm sát (cách dưới 1 mét), cầu thủ phải chuyền bóng trong vòng 5 giây.
- Luật 8 giây: Đội kiểm soát bóng phải đưa bóng qua vạch giữa sân trong vòng 8 giây.
- Luật 24 giây: Thời gian tối đa để giữ bóng trước khi ném là 24 giây.
- Luật ghi điểm: Điểm được tính khi bóng đi vào rổ từ trên xuống hoặc nằm trong vành rổ.
Quy định về đội thi đấu bóng rổ
Bóng rổ có hai hình thức thi đấu phổ biến:
Bóng rổ 3×3 (Đường phố): Mỗi đội 3 người, chơi trên một sân với một rổ. Đây là kiểu chơi nhanh, thường thấy ở các giải đấu trường học hoặc đường phố.
Bóng rổ 5×5 (Chuyên nghiệp): Mỗi đội 5 người, thi đấu trên sân có hai rổ, với sự tham gia của 3 trọng tài để đảm bảo tính công bằng. Hình thức này đòi hỏi chiến thuật và sự phối hợp cao hơn.
Các vị trí chơi bóng rổ
Dưới đây là 5 vị trí chính trong bóng rổ 5×5 và nhiệm vụ của từng vị trí:
Center (C) – Trung phong ghi điểm gần rổ, bắt bóng bật bảng, phòng thủ khu vực dưới rổ, chặn cú ném đối phương
Point Guard (PG) – Hậu vệ dẫn bóng điều phối tấn công, dẫn bóng qua sân, kiến tạo cho đồng đội, ghi điểm khi có cơ hội
Power Forward (PF) – Tiền phong chính ghi điểm gần rổ, bắt bóng bật bảng, hỗ trợ trung phong trong tấn công và phòng thủ
Shooting Guard (SG) – Hậu vệ ghi điểm tập trung ghi điểm từ xa hoặc trung bình, di chuyển tìm khoảng trống.
Small Forward (SF) – Tiền phong phụ ghi điểm từ cánh và góc sân, bắt bóng bật bảng, phòng thủ linh hoạt.
Thời gian thi đấu bóng rổ
Thời gian thi đấu bóng rổ được quy định như sau:
- Số hiệp: 4 hiệp
- Thời gian mỗi hiệp: 10 phút
- Nghỉ giữa hiệp 1-2: 2 phút
- Nghỉ giữa hiệp 2-3: 15 phút
- Nghỉ giữa hiệp 3-4: 2 phút
- Hiệp phụ: 2 phút
Kỹ thuật đập bóng
Đập bóng (dribbling) là kỹ năng cơ bản giúp bạn kiểm soát bóng linh hoạt. Người mới cần luyện tập thường xuyên để thành thạo. Dưới đây là hai kỹ thuật chính:
Lưu ý chung
- Chỉ dùng cổ tay để đập bóng, không cử động cả cánh tay
- Tập đập bóng mà không nhìn bóng để quan sát đồng đội và đối thủ trong trận đấu
- Hạ thấp trọng tâm, khuỵu gối, giữ đầu gối không che ngón chân
- Đập bóng dưới thắt lưng để tránh bị cướp bóng
Kỹ thuật đập bóng tại chỗ
Đây là kỹ thuật đầu tiên người mới học, đòi hỏi sự phối hợp giữa tay, chân và mắt.
Cách thực hiện:
- Đứng thẳng, chân thuận bước nhẹ lên trước, khuỵu gối, nghiêng người về phía trước
- Thả bóng thẳng xuống đất, khi bóng nảy lên, úp lòng bàn tay đập bóng trở lại sàn
- Lặp lại động tác, giữ bóng đi thẳng, tập cả tay thuận và tay không thuận
Kỹ thuật đập bóng chữ V tại chỗ
Kỹ thuật này phức tạp hơn, giúp bạn rê bóng linh hoạt và đánh lừa đối thủ.
Cách thực hiện:
- Đứng hai chân rộng bằng vai, khuỵu gối, tay đưa ngang hông, mắt nhìn xuống
- Dùng một tay thả bóng, điều chỉnh lực để bóng nảy theo hình chữ V
- Khi bóng nảy lên, dùng tay còn lại đập bóng tiếp tục theo quỹ đạo chữ V, luân phiên hai tay
Kỹ thuật chuyền bóng
Chuyền bóng là yếu tố then chốt tạo nên sự phối hợp trong đội, giúp triển khai chiến thuật và tạo cơ hội ghi điểm.
Lưu ý:
- Chuyền nhanh, quyết đoán để tận dụng thời cơ tấn công
- Dùng lực cổ tay và ngón tay để kiểm soát hướng và tốc độ
- Điều chỉnh lực chuyền theo vị trí và tốc độ di chuyển của đồng đội
Chuyền ngang ngực (Chest Pass)
Phù hợp cho chuyền nhanh ở cự ly gần hoặc trung bình, đặc biệt khi không bị kèm sát.
Cách thực hiện
- Đứng chân trước chân sau hoặc hai chân song song, cầm bóng ngang ngực
- Đưa bóng xuống ngang hông theo hình vòng cung, rồi dùng cổ tay “kéo” bóng lên, tạo độ xoáy
- Bước chân thuận lên trước, đẩy bóng thẳng về phía đồng đội, kết thúc với ngón cái hướng xuống
Chuyền đập đất (Bounce Pass)
Hiệu quả ở cự ly gần/trung bình, giúp vượt qua đối thủ phòng thủ.
Cách thực hiện:
- Đứng như Chest Pass, cầm bóng ngang ngực, ngón tay xòe rộng
- Bước chân thuận lên, cúi người, đẩy bóng xuống đất sao cho bóng nảy ở 2/3 khoảng cách đến đồng đội
- Kết thúc với tay hướng xuống đất
Chuyền qua đầu (Overhead Pass)
Dùng để chuyền xa hoặc vượt qua hậu vệ, thường hướng đến trung phong.
Cách thực hiện
- Đứng chân trước chân sau, cầm bóng đưa ra sau đầu
- Bước chân lên, dùng lực thân và tay đẩy bóng về phía trước, giống ném biên trong bóng đá
- Kết thúc với ngón tay hướng trước, lòng bàn tay hướng xuống
Kỹ thuật chạy dẫn bóng
Dẫn bóng giúp bạn di chuyển vượt qua đối thủ, đòi hỏi kỹ thuật và tuân thủ luật chơi.
Luật dẫn bóng
- Không dùng hai tay dẫn bóng liên tục
- Không đánh bóng quá cao hoặc ngửa tay đón bóng rồi dẫn tiếp
- Không giữ bóng trong lòng bàn tay
- Vi phạm sẽ bị phạt, đối thủ được phát bóng biên gần vị trí lỗi
Tư thế dẫn bóng
- Hạ thấp trọng tâm, khuỵu gối, nghiêng người về phía bóng
- Mắt nhìn phía trước để quan sát tình hình
- Tay xòe rộng, ngón tay sẵn sàng tiếp xúc bóng
Cách dẫn bóng cơ bản
- Dùng một tay dẫn bóng, khuỷu tay làm trụ, đập bóng khi nảy đến thắt lưng
- Bóng chạm ngón tay trước, rồi đến phần lồi bàn tay, lòng bàn tay không chạm bóng
- Dùng thân che chắn, giữ bóng phía trước và bên cạnh đường chạy
Kỹ thuật ném bóng cơ bản
Ném bóng là kỹ năng quyết định điểm số, bất kỳ vị trí nào cũng cần thành thạo.
Ném một tay trên vai
Hữu ích ở cự ly trung bình/xa, đặc biệt khi phản công hoặc bị kèm sát.
Cách thực hiện
- Đứng hai chân rộng bằng vai, chân thuận phía trước, khuỵu gối
- Cầm bóng bằng tay thuận ngang vai, bật nhảy, đưa bóng lên cao
- Xoay cổ tay, dùng ngón trỏ, giữa và cái đẩy bóng theo đường parabol vào rổ
Ném hai tay trước ngực
Phù hợp khi ném xa mà không bị cản trở.
Cách thực hiện
- Đứng hai chân song song, khuỵu gối, dồn trọng tâm về trước
- Ôm bóng bằng ngón tay, hai ngón cái tạo hình chữ bát
- Nhắm rổ, dùng cẳng tay đẩy bóng chính xác
Nhảy ném một tay trên cao
Hiệu quả khi ném gần rổ với tốc độ nhanh.
Cách thực hiện
- Đứng hai chân song song, khuỵu gối, chuẩn bị bật nhảy
- Đưa bóng từ thắt lưng qua vai, bật nhảy, vươn tay đẩy bóng vào rổ, cổ tay gập nhẹ
Kỹ thuật phòng thủ cơ bản
Phòng thủ giúp ngăn đối thủ ghi điểm và làm chậm nhịp tấn công.
Phòng thủ 1 kèm 1
Tư thế: Hạ thấp trọng tâm, tay dang rộng, chân rộng hơn vai, cách đối thủ 70-100 cm, vai thấp hơn đối thủ.
Trượt ngang: Mũi chân hướng theo chiều di chuyển, đạp chân mạnh để trượt, vai cố định, tay theo bóng và ngăn chuyền.
Phòng thủ liên phòng
Mỗi cầu thủ bảo vệ một khu vực, khi bóng vào khu vực của bạn, áp sát đối thủ để ngăn tấn công hoặc ném bóng.
Kỹ thuật nhồi bóng
Nhồi bóng giúp vượt qua hàng phòng thủ đối phương.
Nhồi bóng cơ bản tại chỗ
Tư thế: Chân rộng bằng vai, hạ thấp người, chùng gối, lưng thẳng.
Cách làm: Bước chân trái lên, dùng ngón tay đẩy bóng xuống sàn, nhồi nhanh bằng tay phải, giữ bóng gần cơ thể.
Nhồi bóng qua người
Dẫn bóng qua vật cản (người hoặc vật), đập bóng tay phải rồi chuyển sang tay trái. Di chuyển hình chữ Z, đổi tay sau mỗi 4 lần nhồi.
Kỹ thuật bắt bóng bật bảng
Giúp kiểm soát bóng, tạo cơ hội ghi điểm hoặc hạn chế đối thủ.
Cách thực hiện
- Đứng chân rộng bằng vai, hạ thấp người, chùng gối
- Khi bóng chạm bảng, nhảy lên bắt ngay, không để bóng rơi xuống đất
Kỹ thuật di chuyển cơ bản
Di chuyển giúp chọn vị trí, thoát kèm, hoặc tạo khoảng trống cho đồng đội.
Di chuyển đi bộ
Đi bộ linh hoạt, giữ đầu gối co để sẵn sàng đổi hướng hoặc tăng tốc.
Di chuyển chạy
- Chạy tự nhiên: Chân khụy, tay gập, quan sát sân để chạy chỗ hợp lý
- Chạy tốc biến: Đạp chân nhanh 4-5 bước, giảm tốc bằng bước dài, người ngả sau
- Chạy biến hướng: Đạp chân nghịch, xoay người, tăng tốc sau khi đổi hướng
- Chạy nghiêng: Mũi chân hướng di chuyển, thân quay về phía bóng
Di chuyển dừng
- Dừng 2 bước: Gót chân xoay ngoài, miết bàn chân giảm tốc
- Nhảy dừng: Đạp một chân nhảy lên, đáp đất bằng hai chân, khuỵu gối
Cách chơi bóng rổ từ luật lệ, kỹ thuật cơ bản đến kinh nghiệm thực tế đã được bài viết trình bày chi tiết. Hãy theo dõi những bài viết tiếp theo của Giải Trí Bóng Đá nhé!
