Luật chơi bóng rổ là tập hợp các quy định mà mọi cầu thủ phải tuân theo khi tham gia môn thể thao này. Dưới đây, trang Giải Trí Bóng Đá đã tổng hợp những quy tắc, luật lệ và thể thức mới nhất của bóng rổ năm 2025 để bạn dễ dàng nắm bắt!
Luật chơi bóng rổ về đội thi đấu
Mỗi đội bóng rổ phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt để đảm bảo trận đấu diễn ra công bằng.
Quy định về đội bóng
Theo tiêu chuẩn của FIBA và NBA, mỗi đội chỉ được phép có 5 cầu thủ chính thức thi đấu trên sân trong một trận đấu. Tổng số cầu thủ đăng ký tối đa là 12 người, bao gồm đội trưởng và các cầu thủ dự bị.
Luật chơi yêu cầu cầu thủ chỉ được sử dụng tay để thực hiện các động tác như dẫn bóng, chuyền bóng, ném bóng hoặc lăn bóng. Việc dùng chân, vai, ngực hay bất kỳ bộ phận nào khác để chơi bóng đều bị xem là vi phạm. Tuy nhiên, nếu vô tình chạm vào đối thủ, hành động này không bị tính là lỗi.
Trang phục thi đấu và đồ dùng cá nhân
Cầu thủ phải mặc áo ba lỗ đồng phục một màu duy nhất từ trước ngực đến sau lưng, có số áo riêng biệt được quy định rõ về kích thước và chi tiết trang trí. Khi thi đấu, áo phải được sơ vin vào quần để tuân thủ quy tắc.
Đội trưởng và HLV trưởng
Mỗi đội cần có huấn luyện viên chính và một trợ lý để dẫn dắt. Trong bóng rổ đường phố (3×3), số lượng cầu thủ giảm xuống còn 3 người mỗi đội, thi đấu trên sân với một rổ duy nhất.
Luật chơi bóng rổ về thời gian thi đấu
Thời gian thi đấu được quy định chặt chẽ để đảm bảo nhịp độ trận đấu.
Thời gian thi đấu
Theo FIBA, một trận đấu chính thức kéo dài 40 phút, chia thành 4 hiệp, mỗi hiệp 10 phút. Nếu hai đội hòa sau 4 hiệp, trận đấu bước vào hiệp phụ (5 phút mỗi hiệp) cho đến khi xác định đội thắng. Trong hiệp phụ, hai đội giữ nguyên hướng rổ như hiệp 3 và 4.
Thời gian hội ý
Mỗi đội được quyền hội ý 1 lần trong 3 hiệp đầu và mỗi hiệp phụ, riêng hiệp 4 được 2 lần, mỗi lần kéo dài 60 giây. Hội ý chỉ được yêu cầu khi bóng chết, đồng hồ dừng, hoặc sau khi đội đối phương ghi điểm (đội không ghi điểm được xin hội ý). Tổng cộng, mỗi đội có tối đa 2 lần hội ý ở hiệp 1-2 và 3 lần ở hiệp 3-4.
Thời gian bù giờ
Thời gian bù giờ phụ thuộc vào giải đấu. Nó thường được thêm vào khi trận đấu gián đoạn do chấn thương hoặc tình huống đặc biệt, đặc biệt ở cuối trận để đảm bảo công bằng. Hiệp bù giờ bắt đầu khi cầu thủ thực hiện quả ném biên.
Luật chơi bóng rổ về tình trạng bóng 
Các quy định về cách xử lý bóng khi thi đấu:
Luật dẫn bóng rổ
Khi kiểm soát bóng, cầu thủ có thể đập, hất, lăn bóng rồi chụp lại, sau đó chỉ được chuyền hoặc ném rổ. Tiếp tục dẫn bóng sau đó sẽ bị phạt lỗi dẫn bóng lần hai. Các vi phạm cụ thể:
- Hất bóng liên tục trên không khi dẫn
- Dùng cả hai tay chạm bóng cùng lúc
- Ngửa tay đỡ bóng rồi dẫn tiếp
- Trọng tài sẽ phạt và đối phương được ném biên gần vị trí lỗi (không ngay sau bảng rổ)
Luật chạy bước
Chạy bước xảy ra khi cầu thủ cầm bóng di chuyển mà không giữ chân trụ cố định. Cầu thủ có thể bước nhiều lần bằng một chân trong khi chân kia giữ nguyên. Khi chuyền hoặc ném, chân trụ có thể nhấc lên trước khi bóng rời tay, nhưng nếu chân trụ chạm đất trước khi bóng rời tay, đó là lỗi. Dẫn bóng cũng không được nhấc chân trụ trước khi bóng rời tay. Chạy quá 3 bước mà không đập bóng cũng bị phạt ném biên cho đối thủ.
Luật 3 giây
Cầu thủ đội kiểm soát bóng không được đứng trong khu vực cấm của đối thủ quá 3 giây khi bóng sống, nếu không sẽ bị phạt ném biên cho đối thủ (không ngay sau bảng rổ).
Luật 5 giây
Khi bị kèm sát (cách dưới 1m), cầu thủ cầm bóng sống phải dẫn, chuyền hoặc ném trong 5 giây, nếu không sẽ bị phạt. Quy tắc này cũng áp dụng khi nhận bóng từ ném phạt hoặc ném biên. Đối thủ được ném biên gần vị trí lỗi.
Luật 8 giây
Đội kiểm soát bóng ở sân nhà phải đưa bóng qua vạch giữa trong 8 giây, nếu không sẽ bị phạt ném biên cho đối thủ (không ngay sau bảng rổ).
Luật 24 giây
Đội kiểm soát bóng sống phải ném rổ trong 24 giây, nếu không sẽ bị phạt ném biên cho đối thủ (không ngay sau bảng rổ).
Luật bóng trở lại sân
Bóng sống từ sân đối thủ không được đưa về sân nhà, nếu không sẽ bị phạt ném biên giữa sân cho đối thủ.
Luật can thiệp vào bóng
- Không chạm bóng khi nó đang bay xuống ngang hoặc trên vành rổ
- Không chạm bóng hoặc rổ sau khi bóng đã vào rổ
- Không chạm rổ hoặc bảng khi bóng đã chạm vành
Hình phạt
- Tấn công vi phạm: Không tính điểm, đối thủ ném biên từ đường ném phạt kéo dài
- Phòng thủ vi phạm: Đội tấn công được 1, 2 hoặc 3 điểm tùy vị trí ném
- Cả hai vi phạm: Không tính điểm, nhảy tranh bóng
Luật thi đấu bóng rổ
Nhảy tranh bóng
“Nhảy tranh bóng” xảy ra khi trọng tài ném bóng giữa hai cầu thủ để bắt đầu hiệp, xử lý tình huống cả hai đội giữ bóng, vi phạm đồng thời, hoặc bóng kẹt ở bảng rổ.
Cách chơi bóng rổ
Cầu thủ chỉ được dùng tay để dẫn, chuyền, ném, vỗ hoặc lăn bóng. Dùng chân để đá, chặn bóng, hoặc đưa tay dưới vành rổ khi chuyền/ném đều bị cấm.
Cách tính điểm
Bóng vào rổ từ trên xuống: Tính điểm.
- Ném phạt: 1 điểm
- Ném trong vòng 6,23m: 2 điểm
- Ném ngoài vòng 6,23m: 3 điểm
- Vô tình ném vào rổ đội mình: Đối thủ được 2 điểm
- Cố ý ném vào rổ đội mình: Không tính điểm, vi phạm luật
Phát Bóng Biên: Khi bóng ra ngoài do cầu thủ gây ra, đối thủ được ném biên gần vị trí vi phạm (không ngay sau bảng rổ).
Ném Phạt: Người gây lỗi thực hiện ném phạt, trừ lỗi kỹ thuật do đội trưởng chỉ định. Số lần ném phạt phụ thuộc vào tổng lỗi trong trận. Cầu thủ đứng sau vạch ném phạt, phải thả bóng trong 5 giây sau khi nhận từ trọng tài.
Thay người
Đội có thể thay 1 hoặc nhiều cầu thủ khi bóng chết, đồng hồ dừng, và trọng tài hoàn tất thủ tục. Thay người phải nhanh để không làm gián đoạn trận đấu.
Luật chơi bóng rổ về cách tính điểm
Cú ném thường
Ném thành công trong đường 3 điểm (cách rổ 23 feet 9 inch, khoảng 6,23m): 2 điểm.
Cú ném phạt
Mỗi quả ném phạt thành công: 1 điểm. Số lần ném phạt (2-3 lần) tùy vào lỗi. Nếu ném trượt quả đầu trong “1 và 1”, bóng trở lại sân. Ném vào rổ đội mình vô tình: Đối thủ được 2 điểm; cố ý: Không tính, vi phạm luật.
Cú ném xa
Ném thành công ngoài đường 3 điểm: 3 điểm. Cầu thủ phải có ít nhất một chân ngoài vạch trước khi thả bóng.
Luật về các lỗi chơi bóng rổ
Lỗi va chạm
Hành động như đẩy, chặn, nắm giữ hoặc đánh tay đều bị xem là lỗi va chạm, dù vô ý hay cố ý, nhằm đảm bảo an toàn và công bằng.
Lỗi phản tinh thần thể thao
Hành vi không nhằm cản bóng hoặc va chạm quá mức, nếu tái phạm, cầu thủ có thể bị truất quyền thi đấu.
Lỗi 2 bên
Hai cầu thủ va chạm đồng thời, mỗi người bị tính 1 lỗi cá nhân, không có ném phạt, xử lý tùy giải đấu.
Lỗi truất quyền thi đấu
Cầu thủ phạm 2 lỗi phản tinh thần thể thao sẽ bị truất quyền, áp dụng cho cả HLV, cầu thủ dự bị và người đi theo đội.
Lỗi kỹ thuật
Bao gồm không tôn trọng trọng tài, xúc phạm, kích động khán giả, trì hoãn trận đấu, hoặc động tác sai khi ném/phòng thủ.
Cầu thủ phạm 5 lỗi
Cầu thủ phạm 5 lỗi (cá nhân + kỹ thuật) phải rời sân, thay người trong vòng 30 giây.
Lỗi đồng đội
Khi đội phạm 4 lỗi đồng đội trong 1 hiệp, sẽ bị phạt ném phạt hoặc hình phạt khác tùy giải đấu.
Đội thua và bị truất quyền thi đấu
Hành vi phản tinh thần thể thao từ bất kỳ thành viên nào trong đội có thể dẫn đến truất quyền, nhấn mạnh tinh thần fair-play.
Luật chơi bóng rổ đã được cung cấp cái nhìn toàn diện về luật bóng rổ, từ thành viên đội, cách chơi, đồng phục, đến các quy tắc và tinh thần thể thao. Hãy theo dõi những bài viết tiếp theo của Giải Trí Bóng Đá nhé!
